Όταν πίνουμε καφέ, η καφεΐνη που περιέχει, ενεργεί στον εγκέφαλο και αυξάνει τα επίπεδα της ντοπαμίνης. Η ντοπαμίνη είναι ένα νευροδιαβιβαστής που δραστηριοποιεί το κέντρο ευχαρίστησης του εγκεφάλου. Ο καφές προκαλεί εθισμό. Ερευνητές από το πανεπιστήμιο Johns Hopkins στη Βαλτιμόρη, υποστηρίζουν ότι ακόμη και ένα φλιτζάνι καφέ την ημέρα, είναι δυνατόν να προκαλεί εθισμό.

Το γεγονός ότι η καφεΐνη, είναι δυνατόν να προκαλεί εθισμό, είχε βρεθεί και σε άλλες μελέτες. Οι ερευνητές από τη Βαλτιμόρη, εξέτασαν όλες τις έρευνες που έγιναν για τον καφέ κατά τα τελευταία 170 χρόνια για να κωδικοποιήσουν καλύτερα τα σχετικά δεδομένα που υπάρχουν διαθέσιμα σήμερα.
Η καφεΐνη είναι το διεγερτικό που χρησιμοποιείται το περισσότερο σήμερα. Είναι φτηνή, είναι διαθέσιμη παντού και ο καθένας μπορεί να "πάρει εύκολα τη δόση που χρειάζεται".

Τα άτομα που είναι εθισμένα στην καφεΐνη, όταν δεν πάρουν τη δόση τους, είναι δυνατόν παρουσιάσουν τα ακόλουθα συμπτώματα που είναι σημεία στέρησης καφεΐνης:
1. Πονοκέφαλο

2. Κούραση

3. Δυσκολίες συγκέντρωσης

4. Ναυτία, εμετό

5. Μείωση του επιπέδου παραγωγικότητας και αποδοτικότητας

6. Κατάθλιψη

Σε έρευνες με εθισμένους στην καφεΐνη, φάνηκε ότι όταν δεν παίρνουν τον πρωινό τους καφέ, 50% παρουσιάζουν πονοκέφαλους ενώ 13% είναι τόσο άσχημα που τους κάνει να χάνουν χρόνο από την εργασία τους.
Η κατανάλωση του καφέ, στα αρχικά στάδια προκαλεί αυτό που ορισμένοι ερευνητές έχουν αποκαλέσει "καφεϊνισμό". Η εν λόγω κατάσταση οφείλεται στο γεγονός ότι ο οργανισμός αυτών που πίνουν για πρώτη φορά καφέ, δεν είναι συνηθισμένος στις επιδράσεις της καφεΐνης. Παρουσιάζουν ανησυχίες, ζαλάδες, ευερεθιστικότητα, νευρικότητα, τρεμούλιασμα στα χέρια, διάρροια.

Η συνεχής κατανάλωση καφέ προκαλεί συνήθεια στις επιδράσεις της καφεΐνης. Ο οργανισμός χρειάζεται όλο και πιο ψηλές δόσεις, για να φτάσει στα ίδια επίπεδα ευχαρίστησης, ενέργειας και αποδοτικότητας.
Η ανάγκη του οργανισμού για ψηλότερες δόσεις καφεΐνης, είναι δείκτης εξάρτησης. Η υπερβολική λήψη καφεΐνης, μπορεί να προκαλέσει ένα ασυνήθιστα δυνατό καρδιακό παλμό, γρήγορο ή και με αρρυθμίες, με τον ασθενή να νιώθει τους χτύπους της καρδίας του (χτυποκάρδι). Επίσης μπορεί να ψηλώνει την αρτηριακή πίεση, να προκαλεί τρεμούλιασμα και αϋπνία.

Τα άτομα που νιώθουν ότι πρέπει να μειώσουν την κατανάλωση τους σε καφέ, πρέπει να το κάνουν σταδιακά για να αποφύγουν τα δυσάρεστα συμπτώματα της στέρησης. Επίσης να υπενθυμίσουμε ότι καφεΐνη περιέχουν και άλλα τρόφιμα και ποτά όπως τα αναψυκτικά, οι σοκολάτες, το κακάο.
Πρέπει να τονίσουμε ότι ο εθισμός στον καφέ δεν μπορεί να συγκριθεί και δεν έχει τα ίδια καταστροφικά σωματικά, ψυχικά και κοινωνικά αποτελέσματα όπως ο εθισμός στο αλκοόλ, στο τσιγάρο και στα ναρκωτικά.