Το Στάδιο του Μαρακανά (Estádio do Maracanã) είναι ποδοσφαιρικό γήπεδο που βρίσκεται στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας. Χτισμένο στα τέλη της δεκαετίας του '40, έφερε αρχικά την επίσημη ονομασία Δημοτικό Στάδιο (Estádio Municipal), ενώ από το 1964 ονομάζεται Στάδιο του δημοσιογράφου Μάριο Φίλιο (Estádio Jornalista Mário Filho), προς τιμήν του δημοσιογράφου που είχε πρωτοστατήσει στην ανέγερσή του. Είναι όμως παγκοσμίως γνωστό απλά ως Μαρακανά από τον ποταμό που ρέει στην περιοχή. Αυτός με τη σειρά του είχε λάβει την ονομασία του από ένα είδος παπαγάλου.[1]
Mαζί με το Γουέμπλεϊ του Λονδίνου, θεωρείται γήπεδο - φετίχ για τους απανταχού ποδοσφαιρόφιλους. Επίσης για πολύ καιρό ήταν το μεγαλύτερο στάδιο του κόσμου, τίτλος που χάθηκε όχι επειδή κτίστηκε αλλού κάποιο μεγαλύτερο, αλλά γιατί η χωρητικότητά του μειωνόταν κάθε φορά που εισάγονταν αυστηρότεροι κανονισμοί ασφαλείας.
Ιστορικό
Η ανέγερση του Μαρακανά ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1948, με σκοπό να φιλοξενήσει τους αγώνες του Μουντιάλ του 1950 - ο χώρος έως τότε στέγαζε ένα ιπποδρόμιο. Δεν ήταν απλά το μεγαλύτερο μεγαλύτερο γήπεδο του κόσμου, αλλά ξεπερνούσε τέσσερις φορές το έως τότε μεγαλύτερο (Χάμντεν Παρκ Γλασκώβης, 43.000). Ξεχώριζε ακόμα για την ασυνήθιστη (σχεδόν κυκλική) αρχιτεκτονική του, τη λειτουργικότητα και την ασφάλειά του.Τα εγκαίνια τελέστηκαν στις 16 Ιουνίου 1950 με αγώνα επίδειξης ανάμεσα σε μικτές ομάδες του Ρίο και του Σάο Πάολο.
Ο πρώτος επίσημος αγώνας φιλοξενήθηκε στις 24 Ιουνίου και ήταν ο εναρκτήριος του Μουντιάλ, με την Εθνική Βραζιλίας να νικά 4-0 την αντίστοιχη του Μεξικού. Λίγες εβδομάδες αργότερα, το Μαρακανά υπήρξε θέατρο της τραγικότερης ήττας στην ιστορία του βραζιλιάνικου ποδοσφαίρου: στον τελευταίο αγώνα η Βραζιλία ηττήθηκε με 2-1 από την Ουρουγουάη, χάνοντας έναν τίτλο που θεωρούσε βέβαιο. Η προσέλευση θεατών σε εκείνη την αναμέτρηση αποτελεί μέχρι σήμερα ρεκόρ, αν και ο ακριβής αριθμός παραμένει ανεξακρίβωτος - επισήμως η Διεθνής Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία αναφέρει περίπου 174.000 εισιτήρια, άλλοι υπολογίζουν μαζί με τις προσκλήσεις 199.854, ενώ ο Ζοάο Χάβελανζ έχει πει πως έφταναν τους 220.000!
Στις επόμενες δεκαετίες το Μαρακανά αποτέλεσε μόνιμη έδρα της Εθνικής Βραζιλίας και περιστασιακή ομάδων του Ρίο όπως οι Βάσκο, Μποταφόγκο, Φλαμένγκο και Φλουμινένσε. Παράλληλα φιλοξενούσε τελικούς τοπικών, εθνικών και λατινοαμερικανικών διοργανώσεων, καθώς και εξωαθλητικές δραστηριότητες (από συναυλίες μέχρι κήρυγμα του Ποντίφηκα). Αποτέλεσε το φυσικό χώρο που μεγαλούργησαν μεγάλοι αστέρες του ποδοσφαίρου: μεταξύ άλλων, εκεί πέτυχε ο Πελέ το 1000ό γκολ της καριέρας του (1969) και ο Ζίκο το τελευταίο του γκολ ως παίκτης της Φλαμένγκο (1989). Ο τελευταίος κατέχει και το ανεπίσημο «ρεκόρ σταδίου» με 333 τέρματα.
Ανακατασκευές
Το 1992 ένα μικρό τμήμα της εξέδρας κατέρρευσε, προκαλώντας 3 θανάτους και πάνω από 50 τραυματισμούς. Αυτό οδήγησε σε μια σειρά ανακατασκευών και περαιτέρω μείωση της μέγιστης επιτρεπόμενης χωρητικότητας - μετά την ολοκλήρωσή τους (2007), οι εξέδρες χωρούσαν μόλις 82.238 θεατές.
Το 2009 η Βραζιλία ανέλαβε να φιλοξενήσει το Μουντιάλ του 2014 και τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016. Σε αυτό το πλαίσιο, αποφασίστηκε το Μαρακανά να κατεδαφιστεί σχεδόν εκ βάθρων και να ξαναχτιστεί από την αρχή, ώστε να φιλοξενήσει τους τελικούς αγώνες και τις τελετές έναρξης - λήξης. Η απόφαση προκάλεσε οργή στους κατοίκους του Ρίο, με το δήμαρχο να δηλώνει κατηγορηματικά αντίθετος και διαδηλώσεις να ζητούν ανάκληση των σχεδίων.
Τελικά τα έργα ξεκίνησαν τον Αύγουστο του 2010 με προϋπολογισμό 705,6 εκατομμύρια ρεάλ.[4] Η κατεδάφιση ολοκληρώθηκε το Φεβρουάριο του 2011 και προγραμματίζεται ότι το νέο Μαρακανά θα ανοίξει τις πύλες του το Μάρτιο του 2013, με χωρητικότητα περίπου 90.000 θεατών. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα γίνει το 2014 το δεύτερο στάδιο του κόσμου, μετά το Αζτέκα της Πόλης του Μεξικού, που θα έχει φιλοξενήσει δύο τελικούς Μουντιάλ (αν και τυπικά το 1950 είχε φιλοξενήσει τον τελικό γύρο).