Ο κρίσιμος Σεπτέμβριος για την Ευρωζώνη

Reuters Παρά την κρίση, πολλοί Ευρωπαίοι πολιτικοί θα κάνουν διακοπές τον Αύγουστο. Οταν επανακάμψουν, θα τους περιμένει μία σειρά κρίσιμων γεγονότων, αποφάσεων και προθεσμιών. Στις 12 Σεπτεμβρίου το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας ενδεχομένως να ακυρώσει τη συμφωνία ίδρυσης του μόνιμου μηχανισμού στήριξης (ΕSM), του οποίου η χώρα είναι η μεγαλύτερη χρηματοδότρια. Την ίδια μέρα στην Ολλανδία διεξάγονται εκλογές, όπου υπάρχει έντονη αντίδραση σε ενδεχόμενη νέα διάθεση κεφαλαίων διάσωσης. Την περίοδο αυτή η Ελλάδα θα προσπαθήσει να επαναδιαπραγματευθεί το Μνημόνιο και θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις, ώστε οι φορολογούμενοι να μην υποστούν μεγάλες απώλειες από τα δάνεια που χορήγησαν οι κυβερνήσεις τους στην Αθήνα. Πέραν τούτων, η Ευρωζώνη πρέπει να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο θα συνδράμει τα επόμενα «θύματα του ντόμινο», την Ιταλία και την Ισπανία, είτε χρειαστούν και οι δυο βοήθεια είτε όχι. «Στα 20 χρόνια που χειρίζομαι ευρωπαϊκές υποθέσεις, δεν έχω ξαναβρεθεί σε ανάλογη περίσταση» εξομολογείται Ευρωπαίος διπλωμάτης. Μία διάσωση της Ισπανίας θα είναι μάλλον διπλάσια από εκείνη της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας συνολικά, ενώ η στήριξη της Ιταλίας θα είναι διπλάσια της Ισπανίας. Με το υπάρχον πλαίσιο η Ευρωζώνη δεν διαθέτει αρκετό ρευστό να διαχειριστεί μια αρωγή Ιταλίας και Ισπανίας. «Δυο χρόνια φουσκώναμε τη σωσίβια λέμβο, λαμβάνοντας αποφάσεις για να της προσφέρουμε απλώς αρκετό αέρα να επιπλέει, εάν και είχε διαρροή, αλλά τώρα πλέον η διαρροή είναι πολύ μεγάλη», συμπλήρωσε ο διπλωμάτης. Η Αθήνα επιθυμεί διετή παράταση για να μειώσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα και να αποφύγει περαιτέρω περικοπές, καθώς ήδη βρίσκεται σε βαθιά ύφεση. Αυτό ίσως σημαίνει αύξηση του δεύτερου πακέτου κατά 20-50 δισ. ευρώ. Επιπλέον, η μείωση του ελληνικού χρέους από το 160% του ΑΕΠ σήμερα ίσως σημάνει διαγραφή ενός μέρους του. Το ένα τρίτο του χρέους ανήκει στις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης. «Η σωτηρία της Ελλάδας μεταφράζεται σε ένα δυνητικό κούρεμα 50%, με αποτέλεσμα το χρέος της να διαμορφώνεται αναλογικά περίπου στον μέσο όρο της Ευρωζώνης» επισημαίνει ο οικονομολόγος της ΙΝG, Πέτερ Βάντεν Χούτε. Σε αντάλλαγμα οι εταίροι της Ελλάδας θα δείξουν μεγαλύτερη αυστηρότητα στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και ίσως της ζητήσουν να εκχωρήσει μέρος της κυριαρχίας της. Κατ ιδίαν και ανεπισήμως Ευρωπαίοι αξιωματούχοι το θεωρούν αναγκαίο. «Οι Ελληνες πιθανώς να πουν ότι βρίσκονται σε τέτοιο χάος, που για να επιβιώσουν πρέπει να χαλαρώσει η λιτότητα λίγο - αλλά και πάλι για να καταστεί βιώσιμο το χρέος της χώρας, θα πρέπει το 30%-40% να διαγραφεί», επισημαίνει Ευρωπαίος αξιωματούχος. «Ισως αυτό να γίνει κατανοητό και να υπάρξει συζήτηση. Ισως συμφωνήσουμε σε διαγραφή χρέους 25%, λόγου χάριν, ώστε να υπάρξουν αλλαγές στο Μνημόνιο με εφαρμογή επί 6-12 μήνες και μετά να διαπιστώσουμε ότι χρειάζεται κούρεμα 25% επιπλέον». Στην περίπτωση της Ιταλίας και της Ισπανίας, το να διαφυλαχθεί η πρόσβασή τους στις αγορές ίσως απαιτεί να παραβιαστεί μία ακόμα «κόκκινη γραμμή», δηλαδή το να συνδράμει η ΕΚΤ στην αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού των κρατών. Ο πρόεδρός της Μάριο Ντράγκι άφησε να εννοηθεί ότι ίσως επανεκκινήσει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων υπερχρεωμένων κρατών στη δευτερογενή αγορά. Ωστόσο, η Γερμανία αντιτίθεται. Εάν η Ισπανία ή η Ιταλία ζητήσουν βοήθεια, το ESM μπορεί να βοηθήσει αλλά όχι με τους προβλεπόμενους πόρους του. Eάν, όμως, αναχρηματοδοτηθεί μέσω της ΕΚΤ θα έχει ανεξάντλητη δύναμη να παρέμβει στην ομολογιακή αγορά χωρίς την πυροδότηση του πληθωρισμού.